Rozwój
Pierwszy konkurs na nowy naddźwiękowy ciężki bombowiec strategiczny rozpisano w ZSRR w 1967. Nowy samolot miał mieć wielką prędkość podróżną ponad 3 Ma, będąc radzieckim odpowiednikiem amerykańskiego XB-70 Valkyrie (oblatanego w 1964). Pod uwagę brano także ogłoszone amerykańskie wymagania projektowe dla przyszłego bombowca B-1. Głównymi projektami opracowanymi na konkurs były T-4MS Suchoja i różne warianty M-20 Miasiszczewa. Wkrótce jednak okazało się, że projekty nie spełniają wszystkich wymagań, a samolot o tak wysokich osiągach jest trudny do skonstruowania i kosztowny, przy tym wzrost możliwości bojowych samolotu o prędkości ponad 3 Ma w stosunku do samolotu o prędkości 2,3 Ma nie jest duży (w USA również wcześniej zrezygnowano z programu XB-70).
Wobec tego radzieckie siły powietrzne rozpisały w 1972 kolejny konkurs, w którym obniżyły wymagania do prędkości maksymalnej 2,3 Ma. Tym razem w konkursie wziął udział prostszy projekt M-18 Miasiszczewa o zmiennej geometrii skrzydeł oraz projektowany od kilku lat samolot "160M" biura konstrukcyjnego Tupolewa. Projekt Tupolewa miał formę wydłużonego latającego skrzydła w układzie delta, o spłaszczonym kadłubie przechodzącym w skrzydło. Konkurs wygrał projekt Miasiszczewa, lecz mimo to jego realizację powierzono Tupolewowi, który miał duży i doświadczony zespół konstruktorski, w porównaniu z niewielkim biurem Miasiszczewa. W 1973 Tupolew opracował pierwszy projekt zmodyfikowanego samolotu, bazującego na ogólnym układzie Miasiszczewa M-18, któremu nadano oznaczenie wojskowe Tu-160. W ciągu następnych lat podlegał on stopniowej ewolucji i dopracowywaniu.
W 1975 program osiągnął fazę projektowania wstępnego, otrzymując oznaczenie izdjelie (produkt) "70". Na głównego konstruktora samolotu został wyznaczony Walentin Blizniuk. W 1977 projekt zatwierdziła komisja państwowa, a w 1981 zbudowano pierwszy prototyp (oznaczenie 70-01). 25 listopada 1981 zrobiono, a następnie upubliczniono pierwsze zdjęcie samolotu stojącego na lotnisku w Żukowskim (wbrew powszechnej wersji, zostało ono zrobione przez pasażera samolotu pasażerskiego, a nie przez satelitę szpiegowskiego[potrzebne źródło]).
18 grudnia 1981 miał miejsce pierwszy lot prototypu, a przez kolejne lata odbywały się próby w locie. Równocześnie samolot skierowano do produkcji seryjnej w zakładach w Kazaniu. Pierwszy samolot seryjny ukończono w październiku 1984. Z planowanych ok. 100 sztuk zbudowano jedynie 35 samolotów Tu-160, wliczając 3 prototypy. Tylko jeden samolot uległ katastrofie (drugi samolot seryjny, podczas testów w 1987 – załoga uratowała się). Od początku lat 90. produkcja zwalniała na skutek braku funduszy w obliczu kryzysu w ZSRR, aż zakończyła się w 1994, mimo że pozostało kilka nieukończonych samolotów. Tu-160 został po raz pierwszy zaprezentowany publicznie na paradzie lotniczej w Tuszynie 20 sierpnia 1989. W latach 1989-1990 ustanowił 44 światowe rekordy prędkości i wysokości lotu w swojej klasie wagowej.
Służba
W kwietniu 1987 pierwsze samoloty weszły na uzbrojenie radzieckiego lotnictwa dalekiego zasięgu – 184. Gwardyjskiego Pułku Ciężkich Bombowców stacjonującego w Pryłukach w Ukraińskiej SRR, zastępując Tu-16 i Tu-22M3. Do 1991 pułk ten otrzymał 19 samolotów. Po rozpadzie ZSRR, 24 sierpnia 1991, 184. Pułk z samolotami został przejęty przez niepodległą Ukrainę, co stanowiło następnie sporną kwestię w stosunkach ukraińsko-rosyjskich (zwłaszcza kryzys wywołała kwestia składania przysięgi na wierność Ukrainie w maju 1992, zakończona wyjazdem części personelu do Rosji). Ukraina nie miała jednak funduszy ani potrzeb utrzymywania lotnictwa strategicznego, w dodatku według międzynarodowych traktatów miała je wycofać do 2001 roku, więc po długich negocjacjach przekazała w końcu Rosji w 1999 roku 8 samolotów Tu-160 w zamian ze redukcję zadłużenia za gaz. Trzy samoloty zostały złomowane, a jeden trafił do muzeum w Połtawie.W 1992 roku Rosja utworzyła swój pierwszy i jedyny pułk bombowców Tu-160 – 121. Gwardyjski Sewastopolski Pułk Ciężkich Bombowców bazujący w Engelsie. Do 1994 roku otrzymał on jedynie 6 samolotów. Między 1999 a 2000 rokiem pułk otrzymał 8 byłych ukraińskich samolotów, a w 2000 roku jeden dodatkowy samolot został skompletowany w zakładzie w Kazaniu i przekazany do pułku.
Obecnie w służbie znajduje się 15 Tu-160, wszystkie w 121. Pułku. Dalsze 3 samoloty są niewykończone w zakładach w Kazaniu. Według stanu z 2001 6 dalszych Tu-160 istniało jako samoloty eksperymentalne w ośrodku w Żukowskim (4 z nich w stanie zdolnym do lotu), a 7 pozostawało na Ukrainie, wycofanych ze służby.
Opis techniczny
Metalowy dolnopłat o układzie klasycznym i zmiennej geometrii skrzydeł o skosie 20° do startu i lądowania, 35° do lotu poddźwiękowego i 65° do lotu naddźwiękowego. Kadłub przechodzący płynnie w centropłat. Usterzenie klasyczne skośne, stery wysokości i kierunku płytowe. Załoga czteroosobowa (dwóch pilotów i dwóch nawigatorów) w hermetycznej kabinie w nosie samolotu, zaopatrzona w fotele katapultowe K-36LM.Podwozie samolotu trójpodporowe, golenie główne z wózkami sześciokołowymi chowane do centropłata. Trzy spadochrony hamujące w ogonie. Dwie komory bombowe w kadłubie. Samolot przystosowany jest do tankowania w powietrzu.Napęd – Cztery silniki odrzutowe NK-32 o ciągu maksymalnym 137,3 kN, 245,18 kN z dopalaniem. Masa silnika wynosi 3650 kg, długość ok. 6 m, średnica wylotu 1455 mm. Silnik posiada trzystopniową sprężarkę niskiego ciśnienia, pięciostopniową sprężarkę średniego ciśnienia i siedmiostopniową sprężarkę wysokiego ciśnienia[1]. Silniki są umieszczone w podwójnych gondolach, rozsuniętych względem siebie, pod centropłatem.
Wyposażenia – W nosie samolotu stacja radiolokacyjna typu Obzor-K. Celownik optyczny OPB-15 w owiewce pod nosem samolotu. W ogonie umieszczony jest system obronny potrafiący wykryć atakujące samoloty myśliwskie i stawiać zakłócenia aktywne. Wszystkimi systemami pokładowymi steruje 100 komputerów.
Uzbrojenie – przenoszone wyłącznie wewnątrz dwóch komór bombowych o długości 11,28 m. Podstawowy wariant uzbrojenia stanowi 6 pocisków manewrujących Ch-55SM na wyrzutni rewolwerowej w komorze bombowej, maksymalnie do 12 w obu komorach. Pocisk ten ma głowicę atomową o mocy 200 kT. Alternatywnie samolot może być uzbrojony w 24 pociski rakietowe Ch-15 małego zasięgu na 4 wyrzutniach rewolwerowych. Prowadzone są prace nad nowymi rodzajami uzbrojenia rakietowego, także konwencjonalnego. Tu-160 nie posiada uzbrojenia strzeleckiego (jako pierwszy seryjny radziecki bombowiec), lecz posiada elektroniczne systemy samoobrony. Teoretycznie może również przenosić bomby jądrowe jednak na razie nie przystosowano go do tego zadania.
Tu-160 | |
![]() | |
Dane podstawowe | |
Państwo | ![]() |
Producent | zakłady lotnicze w Kazaniu |
Konstruktor | biuro konstrukcyjne Tupolewa |
Typ | samolot bombowy |
Konstrukcja | metalowa |
Załoga | 4 (2 pilotów, 2 nawigatorów - operatorów systemów uzbrojenia, walki elektronicznej i łączności) |
Historia | |
Data oblotu | 18 grudnia 1981 |
Lata produkcji | od 1987 |
Dane techniczne | |
Napęd | 4 x silnik turboodrzutowy NK-32 |
Ciąg | 137,3 kN (245,15 z dopalaniem) każdy |
Wymiary | |
Rozpiętość | 35,6m – skos 65°, 50,7m – skos 35°, 55,7m – skos 20° |
Długość | 54,1 m |
Wysokość | 13,25 m |
Masa | |
Własna | 117 000 kg |
Startowa | 275 000 kg |
Uzbrojenia | 28 800 kg |
Paliwa | 140 600 kg |
Osiągi | |
Prędkość maks. | 2000 km/h ( 2,00 Ma) |
Prędkość przelotowa | 0,77 Ma |
Pułap | 15 000 m |
Zasięg | maksymalny - 13 950 km praktyczny - 12 300 km |
Promień działania | 2700 km |
Długotrwałość lotu | bez tankowania w powietrzu - 15 godz. |
Rozbieg | 900-2200 m |
Dobieg | 1200-1600 m |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
2 komory o wymiarach 11,28m x 1,92m W podstawowym wariancie 12 rakiet samosterujących Ch-55SM założonych na wyrzutniach rewolwerowych lub 24 rakiety powietrze-ziemia Ch-15P | |
Rzuty | |
![]() | |
Żródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Tu-160 |
Fajny i ciekawy opis TU-160.
OdpowiedzUsuńPolecam sprawdzić: https://elektromaniacy.pl/pl/menu/urzadzenia-szpiegowskie-321.html